Sputnik V aşısına duyulan güven artıyor mu?
Rusya, genel kullanım için Covid-19 aşısını duyuran ilk ülkeydi ve aşıya da 1957'de fırlattığı ilk uydusu Sputnik'in adını verdi. Ancak şeffaflık eksikliği hem Rusya'da hem de ülke dışında aşıya şüpheyle yaklaşılmasına neden oldu. Yaklaşık altı ay sonra Avrupa'nın açıklamalarının ardından bu değişiyor olabilir.
BBC Rusça'dan Oleg Boldyrev de dahil bir çok Rus aşı olmaya başlarken, Sputnik V Rusya'nın yeni küresel kartviziti olabilir. İşte o yazı...
Ağustos 2020'de Rusya bir Covid aşısı geliştirdiğini duyurdu. Devlet televizyonunun haberlerinde bu gelişme, 60 yıldan uzun süre önce ilk uydu Sputnik fırlatıldığında olduğu gibi Rus biliminin önder doluğuna yönelik bir kanıt olarak sunuldu.
Ancak Aralık ayında kitlesel aşılamalar başladığında, Ruslar aşı olmak için sıraya girmedi. Rusya'da aşı karşıtları olsa da insanları uzak tutan aşılara güven duyulmaması değildi.
Aşılamanın ilk aşamasında düşük katılımla kendisini gösteren yaygın şüpheciliğin başlıca nedeni, Sputnik V'in geliştirilmesindeki hızdı. Birçok Rus, aşının geliştirilmesinde açık davranılmamasından ve hükümet yetkililerinin aşırı hevesli olmasından şüpheye kapıldı.
Sputnik V'i gururla duyuran Vladimir Putin'in de halen aşıyı olmaması da aşıya güveni pek artırmadı.
Sputnik V'e karşı duyulan şüphe azalıyor mu?
Belki hemen değil ama yakında azalabilir. Bağımsız bir kamuoyu araştırmasına göre ankete katılanların yüzde 58'i hala Sputnik V'e karşıyken, yüzde 38'i destekliyor.
Virüsü kapmaktan "çok kaygı duyduklarını" söyleyenlerin de sadece yarısı Rus aşısı olmaya hazırdı. Sputnik V'e güvenmeyenlerin üçte biri de etkinliği konusunda daha fazla kanıt görmek istediklerini söyledi.
Ancak süphe duyanlar, İngiliz Tıp dergisi Lancet'te yayınlanan ve Sputnik V'in Batılı benzerleriyle eş düzeyde, yüzde 92 oranında etkili olduğunu gösteren araştırmayla biraz olsun rahatlayabilir.
Şimdi bile Rusya'da yapılan bazı araştırmaların sonuçlarına dair veri yok; aşıyı geliştiren araştırma merkezi Gamaleya Enstitüsü hakkında ise bazı sorular soruluyor.
Eleştirel yaklaşanlar bilim insanlarının tam anlamıyla şeffaf olmadıklarını belirtiyor. Ancak Lancet'teki makale, Sputnik V için hem Rusya'da hem de küresel ölçekte büyük bir destek haline geldi.
